تحلیل ساختاری: معلم در روز جهانی خود، قربانی دوگانگی ستم بر حق آموزش زنان در ایران
برمش/ در روز جهانی معلم فرصتی است تا فراتر از تقدیرهای مرسوم،نگاهی عمیق‌تر به چالش‌ها و موانعی بیندازیم که مانع از تحقق رسالت این قشر فداکار و حق اساسی آموزش برای تمام کودکان به‌ویژه دختران در ایران می‌شود. معلم در ایران امروز نه تنها یک آموزگار بلکه شاهد و قربانی همزمان دو سیاست سیستماتیک است که حق بنیادین آموزش را از زنان و کودکان سلب می‌کند. این وضعیت، ساختار آموزشی کشور را به محیطی امنیتی و تبعیض‌آلود تبدیل کرده که آینده نسل‌های آتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
۱. محرومیت هویتی: دیوار بلندی که جلوی کودکان بلوچ می‌ایستد
یکی از دردناک‌ترین ابعاد نقض حق آموزش، موضوع کودکان فاقد شناسنامه در مناطق محروم به‌ویژه در سیستان و بلوچستان است. نبود اوراق هویتی که ریشه در بوروکراسی سنگین، فقر ساختاری و رویکردهای امنیتی دولت دارد، به طور مستقیم دختران بلوچ را از ثبت‌نام در مدرسه محروم می‌کند. این معضلی عمیق است که گزارش‌های متعددی از جمله رسانک نیوز، بر آن تأکید کرده‌اند.
بعد حقوق بشری: این سیاست نقض صریح ماده ۲۶ اعلامیه جهانی حقوق بشر (حق آموزش) و کنوانسیون حقوق کودک است. در اینجا حق آموزش نه به دلیل ناتوانی فردی بلکه به دلیل یک ناکارآمدی و تبعیض سیستماتیک دولتی سلب می‌شود که هویت و وجود این کودکان را نادیده می‌گیرد.
بعد معلمی: معلمان در این مناطق عملاً به کارمندانی تبدیل شده‌اند که مأمور به اجرای قوانین تبعیض‌آمیز هستند. آن‌ها مجبورند با دستان خود، درهای مدرسه را به روی کودکانی ببندند که طبق قانون جهانی، حق تحصیل دارند. این امر، وظیفه اخلاقی و حرفه‌ای معلم را تحت فشاری کمرشکن قرار می‌دهد و احساس یأس را در آن‌ها تقویت می‌کند.
۲. محرومیت ایدئولوژیک: حجاب اجباری و کنترل بر بدن زن
در مقابل محرومیت ناشی از «نبود هویت» در محیط‌های دانشگاهی و مدرسه‌های سراسر کشور شاهد محرومیت ناشی از «هویت مستقل» هستیم. اعمال سخت‌گیرانه قوانین حجاب اجباری به ابزاری برای کنترل اجتماعی و سیاسی تبدیل شده و به بهانه رعایت آن حقوق اساسی پایمال می‌گردد.
ابعاد خشونت‌آمیز: حکم‌های تعلیق، اخراج و منع ورود به دانشگاه برای دانشجویان و دانش‌آموزان دختر در واقع مجازات‌هایی با هدف وادار کردن آن‌ها به اطاعت از یک هنجار ایدئولوژیک است. هدف این فشارها، عقب راندن زنان از فضاهای عمومی و سرکوب استقلال فردی آن‌هاست. این سیاست‌ها، به‌طور سیستماتیک مانع از حضور فعال و آزادانه زنان در محیط‌های آموزشی و در نتیجه، جامعه می‌شود.
وضعیت اساتید: علاوه بر دانش‌آموزان بسیاری از اساتید و معلمان نیز به دلیل حمایت از آزادی پوشش یا حتی صرفاً عدم مشارکت در سرکوب مورد توبیخ، تعلیق یا قطع همکاری قرار گرفته‌اند. این فشار نه تنها بر آزادی بیان آن‌ها، بلکه بر کیفیت و استقلال آموزش تأثیر می‌گذارد، زیرا محیط آکادمیک را به فضایی ناامن و پلیسی تبدیل می‌کند.
تلاقی فقر و ایدئولوژی در روز معلم در روز جهانی معلم، این تحلیل تلخ نشان می‌دهد که محرومیت از تحصیل دیگر یک پیامد جانبیناخواسته نیست، بلکه به یک ابزار سیاسی تبدیل شده است. این ابزار از دو مسیر اصلی عمل می‌کند:
- از طریق فقر و حاشیه‌نشینی سیستماتیک (با سلب شناسنامه از کودکان بلوچ).
- از طریق سیاست‌های ایدئولوژیک و کنترل اجتماعی (با سلب آزادی پوشش از دختران و زنان در محیط‌های آموزشی).
معلم در این فضا به طور فزاینده‌ای از نقش اصلی خود یعنی روشنگری و بالندگی دور شده و به عنصری در معرض تهدید یا اجراکننده دستورات امنیتی تبدیل می‌شود. این دوگانگی در ستم حق آموزش را نه به عنوان یک حق جهان‌شمول، بلکه به عنوان امتیازی مشروط و در خطر تعریف می‌کند و در روزی که قرار است از معلمان قدردانی شود این واقعیت‌ها یادآور مسئولیت سنگین جامعه جهانی برای حمایت از حق آموزش و معلمان در ایران است.
#برمش_صدای_زنان_بلوچستان
Bramsh-Balochistan woman’s voice
تلاش برای دستیابی به برابری جنسیتی و رفع هر گونه تبعیض و پیشبرد فعالیتها بر بنیاد حقوق بشر سازمان ملل میتوانید از طریق لینک های زیر با بِرَمْش همراه باشید:
وبسایت برمش :
www.Bramsh.org
Instagram:
https://www.instagram.com/bramsh_org
Telegram:
https://t.me/bramshbalochistan