حضور بانُک “مهرنگ بلوچ” و سایر اعضای بازداشت‌شده سازمان بلوچ یکجهتی در دادگاه شهر کویته

برمش/ امروز شنبه ۱۱ مرداد ماه ۱۴۰۴، دکتر “مهرنگ بلوچ” رئیس سازمان همبستگی بلوچ (بلوچ یکجهتی) به همراه دیگر اعضای بازداشت‌شده این سازمان، در حالی تحت تدابیر شدید امنیتی در دادگاه ویژه‌ رسیدگی به جرائم تروریستی در کویته حاضر شدند که بیش از چهار ماه از بازداشت شماری از آنها می‌گذرد.

پیشتر در روز جمعه ۲۷ تیر ماه ۱۴۰۴، قاضی دادگاه، با درخواست پلیس برای تمدید بازداشت آنان موافقت کرده و دستور ادامه‌ بازداشت این فعالان را به مدت ۱۵ روز دیگر صادر کرده بود.

در جلسه پیشین دادگاه علاوه بر دکتر مهرنگ بلوچ، پنج فعال برجسته بلوچ از جمله “بیبرگ زهری”، “بیبو بلوچ”، “صبغت‌الله شاه‌، “عبدالغفار قمبرانی” و “گلزادی بلوچ” نیز در این دادگاه حضور داشتند. ریاست این جلسه بر عهده‌ قاضی “محمدعلی مبین” بوده است که با ادعای ادامه تحقیقات، این افراد را مجدداً به بازداشت پلیس تحویل داده است.

گفتنی است که از روز چهارشنبه ۲۵ تیر ماه ۱۴۰۴، خانواده‌های دکتر “مهرنگ بلوچ”، “بیبو بلوچ”، “صبغت‌الله شاه‌جی” و دیگر فعالان بازداشت‌شده بلوچ با برپایی خیمه‌ای اعتراضی در مقابل باشگاه خبرنگاران در شهر اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان، خواستار آزادی بی‌قید و شرط عزیزان خود شدند که با گذشت دو هفته مسئولان حکومتی پاسخگو نشدند.

پیشتر در روز سه‌شنبه ۲۴ تیر ماه، سازمان عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای فوری از مقامات پاکستانی خواست تا این شش فعال بلوچ را فوراً و بدون قید و شرط آزاد کنند. در این بیانیه تأکید شده بود که این افراد صرفاً به دلیل استفاده از حق آزادی بیان و تجمع مسالمت‌آمیز بازداشت شده‌اند و دولت پاکستان نباید با طرح اتهامات واهی، مدت بازداشت آن‌ها را به‌طور خودسرانه تمدید کند.

این هشدار در حالی صادر شده که صبح سه‌شنبه ۱۷ تیر ماه، پس از گذشت بیش از سه ماه از بازداشت این فعالان، آنان به‌طور ناگهانی از وضعیت بازداشت موقت تحت قانون ۳ MPO خارج و به دادگاه موسوم به ضدتروریسم (ATC) در شهر کویته منتقل شدند و این دادگاه نیز بدون ارائه هیچ‌گونه شواهد معتبر، دستور بازداشت ده‌روزه برای هر شش فعال صادر و آن‌ها را تحویل پلیس کویته داده بود.

بازداشت این فعالان، به دنبال تجمع گسترده مردم بلوچ در روز جمعه ۱ فروردین ۱۴۰۴ در شهر شال (کویته) صورت گرفت؛ اعتراضی مسالمت‌آمیز که در واکنش به بازداشت‌ها و ناپدیدسازی‌های قهری شهروندان بلوچ و دفن مخفیانه اجساد قربانیان توسط نهادهای امنیتی شکل گرفته بود، اما با یورش نظامیان پاکستان به خشونت کشیده شد و دست‌کم سه کشته، از جمله یک کودک ۱۲ ساله و چندین زخمی بر جای گذاشت.

#برمش_صدای_زنان_بلوچستان

Bramsh-Balochistan woman’s voice

تلاش برای دستیابی به برابری جنسیتی و رفع هر گونه تبعیض و پیشبرد فعالیتها بر بنیاد حقوق بشر سازمان ملل میتوانید از طریق لینک های زیر با بِرَمْش همراه باشید:

وبسایت برمش :
www.Bramsh.org
Instagram:
https://www.instagram.com/bramsh_org
Telegram:
https://t.me/bramshbalochistan

تحلیل رسمی از کشتار شهروندان بلوچ در اصفهان و روند خشونت سیستماتیک علیه ملت بلوچ

برمش/ روز جمعه ۳ مرداد ماه ۱۴۰۴، حادثه تلخ کشته شدن یازده شهروند بلوچ در محورهای کویری استان اصفهان، بار دیگر مسئله برخورد خشونت‌بار و تبعیض‌آمیز نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران با مردم بلوچ را به صدر اخبار رساند. این رخداد در ادامه دهه‌ها سرکوب، اعدام، تبعیض سیستماتیک و قتل‌های میدانی علیه ملت بلوچ، نشان از شکل‌گیری الگویی منظم از خشونت ساختاری دارد که با اصول انسانی، قانونی و بین‌المللی در تضاد کامل قرار دارد.

۱. واقعیت حادثه اصفهان: مجازات بدون محاکمه در جریان این عملیات، یازده شهروند بلوچ، از جمله هشت نفر از یک خانواده، هدف حمله زمینی و هوایی نیروهای امنیتی قرار گرفتند. اسامی قربانیان همگی از یک طایفه و ساکن زاهدان گزارش شده‌اند. مقامات پلیس و رسانه‌های دولتی، قربانیان را “اشرار” و “قاچاقچیان” معرفی کرده‌اند، بدون آنکه هیچ سند قضایی، مدرک اثبات جرم یا روند دادرسی قانونی ارائه گردد. این رویکرد، شکل بارزی از مجازات پیش‌دستانه و فراقانونی است که مشروعیت خود را از برچسب‌زنی قومی می‌گیرد.

۲. روند تاریخی خشونت علیه بلوچ‌ها: کشتار اصفهان تنها بخشی از یک زنجیره بلند از قتل، اعدام و سرکوب گسترده ملت بلوچ است. از دهه ۶۰ (کشتار کلابید) تا جمعه خونین زاهدان در مهرماه ۱۴۰۱، شواهد فراوانی دال بر جنایات جمعی علیه بلوچ‌ها در مناطق روستایی و شهری ثبت شده است. روستاهایی که تمام مردانشان کشته یا ناپدید شده‌اند، خانواده‌هایی که نسل‌کشی شده‌اند و کودکانی که در سایه گلوله و قناسه به جای نان و کتاب رشد یافته‌اند.

۳. ابزار مشروع‌سازی سرکوب: اتهام مواد مخدر و شرارت در بیشتر موارد، جمهوری اسلامی ایران برای توجیه کشتار بلوچ‌ها به اتهام‌هایی چون قاچاق مواد مخدر یا عضویت در گروه‌های مسلح متوسل می‌شود. این اتهام‌ها بدون طی مراحل قضایی و صرفاً بر اساس عملیات‌های نظامی انجام می‌شود. این شیوه، نه تنها غیرقانونی و ضدحقوق بشری است، بلکه زمینه‌ساز حذف سیستماتیک یک ملت از عرصه اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور است.

۴. پیامدهای انسانی و اجتماعی: افزایش زنان بی‌سرپرست و کودکان یتیم در نتیجه کشته شدن سرپرستان خانواده‌ها.

فروپاشی ساختارهای سنتی و معیشتی در جامعه بلوچ.

عمیق‌تر شدن شکاف ملی و کاهش اعتماد عمومی به حکومت.

۵. بر اساس شواهد موجود، این اقدامات مصداق نسل‌کشی سیستماتیک است:

هدف‌گیری ملتی مشخص (بلوچ‌ها)

کشتار جمعی بدون محاکمه

اعمال فشارهای اقتصادی، آموزشی و بهداشتی

تبعید و سلب هویت قربانیان

۶. درخواست برای ورود نهادهای بین‌المللی: ما از سازمان ملل متحد، گزارشگر ویژه حقوق بشر، سازمان عفو بین‌الملل و دیگر نهادهای حقوق بشری می‌خواهیم که:

نسبت به تشکیل کمیته حقیقت‌یاب مستقل در مورد کشتارهای بلوچستان اقدام کنند.

فرماندهان و مقامات نظامی دخیل در این جنایات را تحریم و مورد پیگرد بین‌المللی قرار دهند.

جمهوری اسلامی ایران را ملزم به پاسخگویی شفاف، مستند و مستدل در خصوص کشته‌شدگان نمایند.

۷. نتیجه‌گیری: خشونت علیه مردم بلوچ تنها یک مسئله برای ملتی مشخص نیست؛ تهدیدی است برای اخلاق، انسانیت و عدالت برای کل ملت ها در ایران. اگر امروز در برابر این کشتارها سکوت شود، فردا قربانیان دیگری از میان سایر ملت ها و طبقات جامعه خواهند بود. سکوت در برابر نسل‌کشی، همدستی با آن است.

ملت بلوچ همچنان ایستاده است؛ اما این ایستادگی نیازمند حمایت مشترک ایرانیان و وجدان جهانی است. پایان این خشونت، نه با گلوله، بلکه با اتحاد، عدالت و حقیقت خواهد بود.

#برمش_صدای_زنان_بلوچستان

Bramsh-Balochistan woman’s voice

تلاش برای دستیابی به برابری جنسیتی و رفع هر گونه تبعیض و پیشبرد فعالیتها بر بنیاد حقوق بشر سازمان ملل میتوانید از طریق لینک های زیر با بِرَمْش همراه باشید:

وبسایت برمش :
www.Bramsh.org
Instagram:
https://www.instagram.com/bramsh_org
Telegram:
https://t.me/bramshbalochistan

قتل‌های ناموسی در بلوچستان؛ جنایت، قبیله، قدرت

✍️سانیا میربلوچ

برمش/ در شرق بلوچستان، قتل یک زوج جوان به بهانه «ناموس» با فریب و دعوت به پذیرش ازدواج، سپس کشاندن آنها به بیابان و تیرباران، نشان می‌دهد که خشونت علیه زنان و عشق، همچنان به مثابه ابزار کنترلی ساختار قبیله‌ای استفاده می‌شود. این قتل تنها یک حادثه نیست؛ یک پالس هشدار است از یک سیستم ارزش‌گذاری که خون و غیرت را مهم‌تر از جان انسان می‌داند.

بلوچستان در دهه‌های اخیر صحنه نابرابری‌های سیستماتیک، فقر گسترده، بازداشت‌های فراقانونی و ناپدیدسازی‌های قهری توسط رژیم های ایران و پاکستان بوده است. اما قدرت محلی نیز در بسیاری از مناطق به‌دست سرداران و شیوخ قبیله‌ای است که بقای خود را در کنترل زنان، روابط عاشقانه و حفظ سنت‌های سرکوبگر می‌بینند.

قتل‌های ناموسی، قدرت قبیله را تثبیت می‌کند، چون پیام می‌دهد که هیچ عاشقی حق انتخاب ندارد و زنان فقط در چارچوب قبیله و تصمیم مردان حق حیات دارند.

امروز جنبش‌های ضدتبعیض بلوچ تحت رهبری فعالانی چون دکتر مهرنگ علیه ناپدیدسازی قهری و تبعیض دولتی فعالیت می‌کنند. اما اگر این جامعه همزمان در برابر قتل زنان و عاشقان سکوت کند، این مبارزه ناقص و متناقض خواهد ماند.

چگونه می‌توان از آزادی بلوچ سخن گفت، وقتی زنان بلوچ در خانه و طایفه در ترس از کشته شدن به جرم دوست داشتن زندگی می‌کنند؟
چگونه می‌توان از عدالت برای ناپدیدشدگان قهری سخن گفت وقتی سکوت در برابر قتل دختران و پسران عاشق، به نام غیرت، ادامه دارد؟

زنان بلوچ در حال حاضر در بدترین وضعیت تاریخی خود از نظر حق تحصیل، حق انتخاب همسر و حق مشارکت اجتماعی قرار دارند. آمارهای محلی و گزارش‌های دیده‌بان حقوق بشر نشان می‌دهد:

دختران در بلوچستان بالاترین نرخ ترک تحصیل را دارند.

ازدواج اجباری و قتل‌های ناموسی در این منطقه شایع است.

زنان فعال بلوچ در خطر بازداشت، شکنجه و ترور هستند.

جنبش زن زندگی آزادی در بلوچستان شرقی، به دلیل پیوند با مبارزات ضددولتی، با سرکوب سنگین مواجه شده است.

ادبیات شفاهی بلوچ پر از داستان‌های عاشقانه مانند «هانی و شیمرید» است؛ داستان‌هایی که در آنها زن و مرد برای عشق و وفاداری می‌جنگند، حتی در برابر قدرت قبیله. این میراث امروز در تضاد کامل با سنت‌های خونین قتل به نام ناموس قرار دارد. آثار بجامانده و کشف شده در تمدن مهرگره نشان از قداست زنان و مادران که به مانند الهه تقدس داشته و پرستیده می شدند.

قتل‌های ناموسی دشمنی با ادبیات و هویت واقعی بلوچ است، نه حفاظت از آن. قبیله‌ای که امروز زنان و جوانان عاشق را به گلوله می‌بندد، همان قبیله‌ای است که فردا آرمان آزادی را هم خواهد کشت.

ترس و خودسانسوری نسل جوان: ترس از کشته شدن به دلیل عشق، امید به آینده را از بین می‌برد.

تقویت کنترل قبیله: مردسالاری قبیله‌ای مشروعیت بیشتری می‌گیرد.

دوقطبی جامعه: نسل جوانی که در شبکه‌های اجتماعی خواستار آزادی است، با ساختاری مواجه می‌شود که با گلوله پاسخ می‌دهد.

ضربه به جنبش ضدتبعیض: جامعه‌ای که در درون خود آزاد نیست، در برابر تبعیض بیرونی نیز ناتوان می‌ماند.

✅ جرئت به‌هم‌زدن سنت‌های پوسیده: فعالان بلوچ باید قتل‌های ناموسی را مانند ربایش‌ها و ناپدیدسازی‌های قهری یک مسئله مرکزی بدانند.

✅ آگاهی‌بخشی و مستندسازی: رسانه‌های بلوچ باید نام قربانیان و جزئیات این جنایات را منتشر کنند تا سکوت قبیله شکسته شود.

✅ پیوستن فعالانه زنان به مبارزه: جنبش ضدتبعیض بدون محوریت زنان ناقص است.

✅ حمایت از عاشقانه‌های نسل جدید: نسل جوان حق دارد عاشق شود، زندگی کند و انتخاب کند؛ اگر این حق را ندهیم، آینده بلوچ نیز کشته خواهد شد.

قتل‌های ناموسی در بلوچستان، قتل جامعه و امید است.
جامعه بلوچ نمی‌تواند به سمت آزادی و عدالت حرکت کند اگر هنوز زنان و مردان جوانش به جرم عشق ورزیدن در بیابان کشته می‌شوند.
این قتل‌ها باید محور اعتراضات و گفت‌وگوها قرار بگیرند، زیرا عدالت بیرونی بدون آزادی درونی، تنها یک شعار خواهد بود.

#برمش_صدای_زنان_بلوچستان

Bramsh-Balochistan woman’s voice

تلاش برای دستیابی به برابری جنسیتی و رفع هر گونه تبعیض و پیشبرد فعالیتها بر بنیاد حقوق بشر سازمان ملل میتوانید از طریق لینک های زیر با بِرَمْش همراه باشید:

وبسایت برمش :
www.Bramsh.org
Instagram:
https://www.instagram.com/bramsh_org
Telegram:
https://t.me/bramshbalochistan

یورش نیروهای امنیتی پاکستان به منزل دکتر سابحه بلوچ، فعال حقوق بشر بلوچ

برمش/ روز شنبه ۲۱ تیر ماه ۱۴۰۴، نیروهای سپاه مرزی پاکستان (FC)، بدون ارائه هرگونه حکم قضایی به خانه‌ دکتر سابحه بلوچ، فعال شناخته‌شده حقوق بشر در بلوچستان، یورش بردند.

گفتنی است این حمله در منطقه زاهری صورت گرفته و طی آن، اعضای خانواده مورد اذیت، تهدید و تفتیش قرار گرفته‌اند. دکتر سابحه بلوچ، که در کنار فعالیت‌های پزشکی، از فعالان برجسته‌ی حقوق بشر و عضو پیشین رهبری سازمان دانشجویی بلوچ (BYC) است، در هفته‌های اخیر پیگیر وضعیت پدر ناپدیدشده‌اش بوده است. پدر او بیش از سه ماه پیش توسط نیروهای امنیتی ناپدید شده و از سرنوشت او تاکنون اطلاعی در دست نیست.

فعالان بلوچ این اقدام را بخشی از فشار و آزار سیستماتیک علیه خانواده‌های کسانی می‌دانند که درباره ناپدیدشدگان اجباری در بلوچستان اطلاع‌رسانی و اعتراض می‌کنند.

سمی دین بلوچ، یکی از فعالان حقوق بشر، در واکنش به این یورش نوشت: «تنها جرم او این است که پدر دکتر سابحه بلوچ بوده است. و جرم سابحه بلوچ این است که حقیقت را بیان می‌کند.»

در پی این اتفاق، کاربران شبکه‌های اجتماعی و فعالان بین‌المللی خواستار توجه فوری نهادهای حقوق بشری و بین‌المللی به وضعیت دکتر بلوچ و خانواده‌اش شده‌اند.

#برمش_صدای_زنان_بلوچستان

Bramsh-Balochistan woman’s voice

تلاش برای دستیابی به برابری جنسیتی و رفع هر گونه تبعیض و پیشبرد فعالیتها بر بنیاد حقوق بشر سازمان ملل میتوانید از طریق لینک های زیر با بِرَمْش همراه باشید:

وبسایت برمش :
www.Bramsh.org
Instagram:
https://www.instagram.com/bramsh_org
Telegram:
https://t.me/bramshbalochistan

روایتی از گونیچ: زن بودن یعنی شجاعت و ایستادگی

برمش/ یورش به گونیچ فقط یک حادثه نبود، بلکه فریادی بود از دل خاک که دوباره ما را به یاد آورد زن بلوچ همیشه در صف اول ایستاده است.

زنانی از طایفه بامری، دلیر، بی باک و ریشه‌دار با دستانی خالی اما قلب‌هایی سرشار از ایمان و عزت، حماسه‌ای آفریدند که تا همیشه در حافظه‌ بلوچستان خواهد ماند.
دختران و مادرانی که در سکوت و وقارشان، کوه‌ها شرمنده‌اند؛
زنانی که وقتی خاک و حـــرمت در خطــــر افتاد، نه عقب کشیدند، نه ترسیدند و نه سکوت کردند.

اما این حماسه تنها به گونیچ محدود نمی‌شود، این‌جا سرزمین شیرزنانی‌ست از آذربایجان تا کردستان، از خراسان تا احواز، از لرستان تا گیلان، از گلستان تا بلوچستان.
در هر گوشه‌ از این خاک، زنانی بوده‌اند که ” انقـلاب ” ساختند، فرهنگ را پاس داشتند، دلاورزنانی که در جبهه‌ها دارو رساندند، در مدرسه‌ها معلمی کردند، در خانه‌ها تربیت کردند، در اقتصاد شهامت رقم زدند و در علم جایگاه ساختند  و در جامعه دوشادوش مردان جنگیدند و ساختند.

زن، در هر قوم، ملت و قبیله‌ای که باشد، همواره ستون خانه و سرباز بی‌ادعای وطن خود بوده است. آن‌چه در گونیچ اتفاق افتاد، نه فقط یک دفاع از خانه، بلکه تلنگری بود برای همه ما که به دخترانمان بیاموزیم زن بودن یعنی مسئول بودن، قوی بودن، شریک بودن و به پسرانمان بیاموزیم که پشت هر مرد وطن‌پرست، مادری ایستاده با آغوشی ایمن ، دستی سخاوتمند و دیدی عمیق.

سرزمین بلوچستان با دستان مهربانوهای بلوچ ساخته شده و آینده با گام‌های دلیر دخترانش شکوه خواهد یافت.

در لحظات یورش سنگین نیروهای مسلح به روستای گونیچ، از توابع شهرستان خاش  لال‌بی‌بی بامری، زنی از تبار شرافت و مادرانگی، آماج گلوله قرار گرفت و به شهادت رسید.

لال‌بی‌بی یک زن معمولی نبود، ستون خانه‌ای بود که سال‌ها پیش، پس از مرگ شوهرش عهده دار شد، مادر پنج فرزند، زنی که بی‌آنکه تکیه‌گاهی داشته باشد، فرزندانش را با عزت و پاکی بزرگ کرد.

#برمش_صدای_زنان_بلوچستان

Bramsh-Balochistan woman’s voice

تلاش برای دستیابی به برابری جنسیتی و رفع هر گونه تبعیض و پیشبرد فعالیتها بر بنیاد حقوق بشر سازمان ملل میتوانید از طریق لینک های زیر با بِرَمْش همراه باشید:

وبسایت برمش :
www.Bramsh.org
Instagram:
https://www.instagram.com/bramsh_org
Telegram:
https://t.me/bramshbalochistan

سه‌پاره‌ی خاموشی و فریاد: تحلیل تطبیقی وضعیت کنشگری زنان بلوچ در سه جغرافیای بلوچستان

از مهرنگ تا سکوت روزمره؛ چرا برخی می‌خروشند و برخی خاموش می‌مانند؟
✍️ سانیا میر بلوچ

برمش/ بلوچستان، سرزمینی گسترده اما پاره‌پاره‌شده است؛ بخشی در شرق پاکستان، بخشی در غرب ایران، و بخشی در افغانستان. زنان بلوچ نیز، همچون جغرافیایشان، در وضعیت‌های متفاوت اما هم‌ریشه‌ای از تبعیض، حاشیه‌نشینی، و نادیده‌انگاری زیست می‌کنند.

اما در میان این شباهت‌ها، تفاوت‌هایی معنادار به چشم می‌خورد:
در شرق بلوچستان، زنانی چون مهرنگ بلوچ، کریمه بلوچ و بی‌بی گل بیبو، در صف مقدم مقاومت‌اند؛ حتی با بهای زندان یا ترور.
در شمال بلوچستان، زنان در حاشیه‌ی خاموشی‌اند؛ درگیر بقا، اما بی‌صدای جمعی.
در غرب بلوچستان (ایران)، زنان تحصیل‌کرده غالباً محافظه‌کارند، و زنان بی‌سواد خاموش‌تر از همیشه.

این مقاله تلاش دارد با نگاهی تطبیقی، عوامل این تفاوت‌ها را واکاوی کرده و دلایل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سکوت یا فریاد زنان بلوچ را تحلیل کند.

۱. ساختار سیاسی: فضا یا فشار
ساختار سیاسی هر منطقه، نخستین و تعیین‌کننده‌ترین عامل در امکان یا امتناع کنشگری زنان است.

شرق بلوچستان (پاکستان):
گرچه نظام سیاسی پاکستان در کل با بحران حقوق بشر روبه‌روست، اما فضای نسبی برای اعتراض، فعالیت حزبی و حضور رسانه‌ای وجود دارد. فعالان زن بلوچ در پاکستان، حتی در شرایط سخت، می‌توانند صدایشان را بلند کنند، گرچه گاه با تهدید، بازداشت یا حتی ترور (نمونه بارز: کریمه بلوچ).
نتیجه: فضا برای کنش هست، گرچه خطرناک است.

شمال بلوچستان (افغانستان):
این منطقه از مرکز فعالیت سیاسی بلوچ‌ها فاصله دارد. سیاست در اینجا کمتر تقابلی و بیشتر پراکنده است.
زنان این منطقه نه از حمایت ساختار سیاسی برخوردارند، نه از مشارکت در ساختار مقاومت.
نتیجه: کم‌تحرکی سیاسی، نه به‌خاطر ترس بلکه به‌خاطر نبود فرصت یا تمرکز.

غرب بلوچستان (ایران):
ساختار امنیتی ایران به‌ویژه در مناطق بلوچ و سنی نشین بسیار سخت‌گیرانه است. زنان بلوچ، اگر فعالیتی مدنی، رسانه‌ای یا سیاسی انجام دهند، به‌شدت تحت نظر و تهدید قرار می‌گیرند.
نتیجه: ترس ساختاری از سرکوب، سد اصلی کنشگری زن است.

۲. عرف، سنت و دین: فرهنگ ناظر یا قفل؟
فرهنگ و عرف هر منطقه، می‌تواند یا نقش ناظر حمایتی داشته باشد یا در نقش قفلی سنگین عمل کند.

شرق:
در شرق بلوچستان، مردان مبارز بلوچ، در احزاب، رسانه‌ها و حرکت‌ها کم‌وبیش حضور زنان را پذیرفته‌اند. زنانی چون مهرنگ، بیبو، و کریمه، از حمایت نسبی مردان خانواده یا جریان‌های سیاسی برخوردار بودند.
نتیجه: عرف گرچه سنتی است، اما در جریان مقاومت، زن را به رسمیت شناخته است.

شمال:
عرف در شمال بلوچستان بیشتر خنثی است. نه زن را تشویق می‌کند، نه مستقیماً سرکوب می‌کند. جامعه درگیر اقتصاد، فقر و حاشیه‌نشینی است.
نتیجه: سنت، نه مانع جدی است نه حامی مؤثر.

غرب (ایران):
سنت مذهبی سنی حنفی، همراه با فقر فرهنگی و آموزه‌های محافظه‌کارانه دینی، زنان را از نظر اجتماعی “محصور” نگه می‌دارد. زن اگر صدای بلندی داشته باشد، پیش از اینکه از سوی دولت تهدید شود، توسط محیط و خانواده “خاموش” می‌شود.
نتیجه: عرف، نه‌فقط قفل کنشگری بلکه سد اعتماد به نفس زن است.

۳. روان‌شناسی اجتماعی و شبکه‌های زنان
وجود یا نبود یک «شبکه زنانه» از مقاومت، الهام و همدلی، تأثیر عمیقی بر حضور زنان دارد.

شرق:
وجود زنان الگو، رسانه‌های قومی، و ارتباطات سازمانی باعث شده حتی زنان نوجوان بلوچ شرقی با مفاهیمی چون ناپدیدسازی قهری، حقوق بشر، و مقاومت آشنا شوند.
نتیجه: زن احساس “تنها نبودن” دارد؛ شبکه، تکیه‌گاه است.

شمال:
زنان شمال بلوچستان عمدتاً فاقد شبکه حمایتی یا الهام‌بخش هستند. آن‌ها فقط “برای بقا” زندگی می‌کنند.
نتیجه: بی‌عملی به‌دلیل تنهایی و پراکندگی اجتماعی.

غرب (ایران):
در غرب، زنان با سواد با هم مرتبط نیستند، زن آگاه غالباً منزوی‌ست. زن بی‌سواد نیز هیچ فضای امنی برای گفت‌وگو یا یادگیری ندارد. برخی زنان باسواد به سمت رفاه‌گرایی، مدرک‌گرایی یا سرگرمی‌های روزمره سوق پیدا کرده‌اند.
نتیجه: نبود شبکه، اعتماد به نفس را می‌کُشد و محافظه‌کاری را تغذیه می‌کند.

نتیجه‌گیری: خاموشی زنان، انتخاب نیست بلکه محاصره است

کنشگری زن، تنها محصول شجاعت فردی نیست؛ بلکه نیازمند بسترهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است. تفاوت فریادهای زنان شرق بلوچستان با سکوت زنان غرب و شمال بلوچستان، نه به تفاوت “جنسیت” یا “جرأت” آن‌ها، بلکه به تفاوت فرصت‌ها و محدودیت‌ها بازمی‌گردد.

اگر زن در غرب یا شمال بلوچستان سکوت می‌کند، نه از ناآگاهی، بلکه از انزوای تحمیلی، ترس ساختاری و فشار عرفی‌ست.

#برمش_صدای_زنان_بلوچستان

Bramsh-Balochistan woman’s voice

تلاش برای دستیابی به برابری جنسیتی و رفع هر گونه تبعیض و پیشبرد فعالیتها بر بنیاد حقوق بشر سازمان ملل میتوانید از طریق لینک های زیر با بِرَمْش همراه باشید:

وبسایت برمش :
www.Bramsh.org
Instagram:
https://www.instagram.com/bramsh_org
Telegram:
https://t.me/bramshbalochistan

شش فعال بلوچ به دادگاه ضدتروریسم کوئٹہ منتقل شدند؛ تمدید بازداشت برای ده روز دیگر

برمش/ امروز ۸ ژوئیه ۲۰۲۵ – کوئٹہ: امروز شش تن از فعالان مدنی بلوچ، شامل دکتر ماہ‌رنگ بلوچ، بیبو بلوچ، صبغت‌الله شاه، جی بیبگر بلوچ، غفار بلوچ و گلزادی، به دادگاه ضدتروریسم (ATC) کوئٹہ منتقل شدند. دادگاه، به‌جای رسیدگی منصفانه به اتهامات، تصمیم به تمدید بازداشت موقت این افراد برای ده روز دیگر گرفت.

این افراد از تاریخ ۲۲ مارس ۲۰۲۵، در پی شرکت در اعتراضات مسالمت‌آمیز علیه ناپدیدسازی‌های اجباری و سیاست‌های سرکوبگرانه در بلوچستان، ابتدا تحت قانون بحث‌برانگیز «MPO» بازداشت شدند. با وجود انقضای این حکم در ماه آوریل، اکنون به‌جای آزادی، با اتهامات تروریستی بی‌پایه روبه‌رو شده‌اند.

#برمش_صدای_زنان_بلوچستان

Bramsh-Balochistan woman’s voice

تلاش برای دستیابی به برابری جنسیتی و رفع هر گونه تبعیض و پیشبرد فعالیتها بر بنیاد حقوق بشر سازمان ملل میتوانید از طریق لینک های زیر با بِرَمْش همراه باشید:

وبسایت برمش :
www.Bramsh.org
Instagram:
https://www.instagram.com/bramsh_org
Telegram:
https://t.me/bramshbalochistan

صدای خاموش، قدرت پنهان: زن، رنج و آگاهی در دل تبعیض جهانی

نگاهی به ظرفیت بیداری و توانمندسازی زنان فرودست با الهام از تجربه‌های جهانی

برمش/ در دل سکوت جوامع فرودست، در لابه‌لای زخم‌های فقر و دیوارهای تبعیض، صدایی خاموش اما قدرتمند وجود دارد: صدای زنانی که گرچه به چشم نمی‌آیند، اما قلب تپنده‌ی رنج، بقا و مقاومت‌اند. زنانی که سهمی از آموزش رسمی، منابع سیاسی یا ساختارهای قدرت ندارند، اما در تجربیات روزمره‌ی خود حامل آگاهی‌های ژرف و بالقوه‌اند.

این مقاله تلاشی است برای به رسمیت شناختن آن آگاهی پنهان، و ترسیم راه‌هایی برای شکوفایی آن؛ راه‌هایی که از دل تجربه‌های موفق زنان در سراسر جهان الهام گرفته شده‌اند.

۱. زن، تجربه و سیاست: آگاهی از دل رنج

زنان فرودست اغلب با برچسب‌هایی چون «بی‌سواد»، «بی‌تجربه» یا «ناآگاه» شناخته می‌شوند؛ در حالی‌که آنان دقیقاً در معرض شکل خالص‌تر و صریح‌تری از واقعیت سیاسی و اجتماعی‌اند. فقر، خشونت، تبعیض جنسی و جنسیتی و تبعیض ملی، نه مفاهیمی انتزاعی بلکه بخشی از زندگی روزمره آنان است.

آگاهی آنان از رنج، از تبعیض، از فقدان فرصت، یک آگاهی زیسته است؛ آگاهی‌ای که هرچند خاموش، ولی واقعی‌تر از بسیاری گفتمان‌های نخبگانی است. آنچه این آگاهی را به کنش سیاسی و اجتماعی بدل می‌کند، فراهم‌سازی فضا، زبان و ابزار است؛ نه صرفاً سواد رسمی.

۲. تجربه‌های جهانی: از خاموشی تا حرکت

برخی از تاثیرگذارترین جنبش‌های زنان در جهان، دقیقاً از دل همین طبقات فرودست و بی‌صدا آغاز شده‌اند. در ادامه به چند نمونه الهام‌بخش اشاره می‌شود:

🔹 اتحادیه زنان خوداشتغال – SEWA (هند)

در شهر احمدآباد هند، زنانی که اغلب بی‌سواد و شاغل در بازارهای غیررسمی بودند، در دهه ۱۹۷۰ گرد هم آمدند تا اتحادیه‌ای برای دفاع از حقوق‌شان تشکیل دهند. آن‌ها با آموزش‌های ساده در زمینه قوانین کار، پس‌انداز، تعاونی‌ها و بیمه، توانستند هزاران زن را به استقلال اقتصادی و آگاهی اجتماعی برسانند. این تجربه نشان داد که آموزش از پایین به بالا و مبتنی بر نیازهای واقعی، حتی در دل فقر نیز ممکن است.

🔹 مادران میدان مایو (آرژانتین)

مادرانی که فرزندان‌شان در دوران دیکتاتوری نظامی ناپدید شدند، با وجود بی‌سوادی یا دوری از سیاست، در میدان اصلی بوئنوس‌آیرس گرد هم آمدند. سکوت و راه‌پیمایی‌های هفتگی آنان به نمادی از مقاومت مدنی و وجدان بیدار جهانی بدل شد. آگاهی این زنان نه از نظریات سیاسی، بلکه از درد مادرانه نشأت گرفت.

🔹 مدارس شبانه زنان در افغانستان

در دوران محرومیت زنان از آموزش، گروه‌های مردمی و محلی اقدام به راه‌اندازی کلاس‌های شبانه برای دختران و زنان کردند. آموزش‌های ابتدایی مانند سواد، قرآن، تاریخ و حقوق زن در فضای خانگی برگزار می‌شد و گاه مادران بی‌سواد، همراه دختران‌شان آموزش می‌دیدند. این فضاها بذر اعتماد‌به‌نفس و آگاهی را در دل جامعه‌ای سنتی کاشتند.

🔹 زنان سیاه در حال حرکت‌اند (آفریقای جنوبی)

زنان کارگر و خانه‌دار، با تکیه بر جلسات غیررسمی و حمایت از یکدیگر، جنبشی مردمی برای مسکن، آب سالم، و زندگی بهتر ایجاد کردند. آموزش‌های آنان ساده، کاربردی و مبتنی بر گفتگوهای روزمره بود؛ اما منجر به شکل‌گیری جنبشی شد که توانست دولت محلی را به پاسخ‌گویی وادار کند.

۳. امکان‌پذیری در بستر محلی: طرحی برای زنان بلوچ

تجربه‌های فوق به ما نشان می‌دهد که حتی بدون زیرساخت‌های گسترده، می‌توان فضای آموزش، آگاهی و شجاعت را آفرید. بر این اساس، می‌توان در مناطق محروم مانند برخی مناطق بلوچستان، کمپینی محلی راه‌اندازی کرد که ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

جلسات کوچک خانگی برای گفتگو درباره حقوق، تبعیض، بدن و شجاعت

استفاده از زبان محلی و داستان‌های واقعی زنان هم‌محله‌ای

آموزش‌های صوتی و تصویری کوتاه از طریق تلفن همراه (در حد ۱ دقیقه روزانه)

حضور تسهیل‌گر زن از دل خود جامعه، نه نیروی بیرونی

نام چنین کمپینی می‌تواند باشد:
«صدای خاموش، قدرت پنهان»

این فضاها اگر با احترام به فرهنگ، زبان، و تجربه زیسته زنان طراحی شوند، می‌توانند جرقه‌ای باشند برای شکل‌گیری موجی از بیداری، مطالبه‌گری، و تغییر آرام اما عمیق.

زنانی که در سکوت و سختی زیسته‌اند، حاملان آگاهی‌هایی‌اند که در هیچ دانشگاهی تدریس نمی‌شود. اگر راهی برای شنیده شدن آن‌ها باز شود، چه از طریق آموزش محلی، چه همیاری اجتماعی، چه روایتگری ساده، می‌توانند از جایگاه «قربانی» به جایگاه «کنشگر» منتقل شوند.

آگاهی قدرت است و قدرت همیشه پر سر و صدا نیست؛ گاهی در زمزمه‌ی مادری است که تازه آموخته حق اعتراض دارد، یا دختری که جرأت کرده بپرسد: «چرا فقط ما باید سکوت کنیم؟»

#برمش_صدای_زنان_بلوچستان

Bramsh-Balochistan woman’s voice

تلاش برای دستیابی به برابری جنسیتی و رفع هر گونه تبعیض و پیشبرد فعالیتها بر بنیاد حقوق بشر سازمان ملل میتوانید از طریق لینک های زیر با بِرَمْش همراه باشید:

وبسایت برمش :
www.Bramsh.org
Instagram:
https://www.instagram.com/bramsh_org
Telegram:
https://t.me/bramshbalochistan

تجمع زنان بلوچ در برابر فرمانداری خاش؛ حماسه سازانی که نیاز به منجی ندارند

برمش/ امروز جمعه ۱۳ تیر ماه ۱۴۰۴، زنان بلوچ در پی حمله بی‌رحمانه و تکان‌دهنده نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران به زنان بی‌دفاع در روستای گونِیچ خاش، با شجاعتی مثال‌زدنی در برابر فرمانداری دست به تجمعی مسالمت‌آمیز زدند.

در این تجمع که به‌صورت مسالمت‌آمیز برگزار شد، زنان بلوچ با در دست داشتن پلاکاردهایی چون «لالی کشته شد، خان‌بی‌بی هم؛ دنیا چرا ساکته؟» و سردادن شعارهایی از جمله «مرگ بر رژیم بچه‌کش»، «لالی مرگت فراموش نشدنی‌ست» و «ما نه می‌بخشیم، نه فراموش می‌کنیم»، خشم خود را از تداوم سرکوب و کشتار بی‌پاسخ زنان بلوچ به نمایش گذاشتند.آن‌ها ایستادند تا نشان دهند دادخواه خون خواهران خود هستند و الگویی الهام‌بخش برای دیگر زنان ایران.

در شرایطی که رسانه‌ها سکوت کرده‌اند، نهادهای مدعی حقوق بشر چشم بسته‌اند و فضای خبری با بایکوت روبه‌روست، زنان بلوچ به انتظار منجی ننشستند و خود برخاستند، خود فریاد زدند و خود امید آفریدند.

زن بلوچ، برخلاف کلیشه‌های رایج، هرگز حاشیه‌نشین نبوده؛ او در متن تاریخ ایستاده، رنج دیده اما خم نشده، صبور بوده اما ساکت نمانده. امروز هم همان زن است: زنی که منجی خود است.

بی‌تردید، این مقاومت بی‌ادعا و شجاعت در دفاع از کرامت انسانی، می‌تواند الگویی روشن برای تمامی زنان ایران باشد؛ الگویی برای ایستادگی، برای کنشگری و برای ساختن آینده‌ای عادلانه‌تر.

لازم به ذکر است لالی بامری که در جریان یورش سه‌شنبه ۱۰ تیر ماه از ناحیه کلیه هدف گلوله قرار گرفته بود، به‌دلیل شدت جراحات و نارسایی کلیوی ناشی از آن، پس از سه روز بستری بودن در بیمارستان امام خمینی خاش، صبح امروز جان باخت. پیش از او، «خان‌بی‌بی بامری» نیز در همان حادثه جان خود را از دست داده بود و دست‌کم ده زن دیگر نیز زخمی شده‌اند.

#برمش_صدای_زنان_بلوچستان

Bramsh-Balochistan woman’s voice

تلاش برای دستیابی به برابری جنسیتی و رفع هر گونه تبعیض و پیشبرد فعالیتها بر بنیاد حقوق بشر سازمان ملل میتوانید از طریق لینک های زیر با بِرَمْش همراه باشید:

وبسایت برمش :
www.Bramsh.org
Instagram:
https://www.instagram.com/bramsh_org
Telegram:
https://t.me/bramshbalochistan

روز جهانی کارگر؛ صدای زنان در خط مقدم مبارزه برای عدالت اجتماعی

برمش/ در روز جهانی کارگر، اول ماه مه، فرصتی پیش می‌آید تا به نقش بی‌بدیل زنان در جنبش‌های کارگری و حقوق بشر توجه کنیم. زنان در سراسر جهان، به‌ویژه در بخش‌های غیررسمی مانند کار خانگی، صنایع پوشاک و مراقبت، با چالش‌های متعددی از جمله دستمزدهای ناعادلانه، تبعیض جنسیتی و فقدان حمایت‌های اجتماعی مواجه هستند. طبق گزارش سازمان بین‌المللی کار، بیش از ۷۵ میلیون کارگر خانگی در جهان وجود دارد که ۷۶٪ از آن‌ها زن هستند و بسیاری از آن‌ها از حقوق پایه‌ای مانند بیمه درمانی و مرخصی زایمان محروم‌اند.

با وجود این موانع، زنان همچنان در خط مقدم مبارزه برای عدالت اجتماعی و برابری قرار دارند. از اعتراضات کارگران پوشاک در بنگلادش تا جنبش «زن، زندگی، آزادی» در ایران، زنان نشان داده‌اند که تغییرات اجتماعی بدون مشارکت فعال آن‌ها ممکن نیست.

در این روز، ما باید بر اهمیت به رسمیت شناختن حقوق کار زنان به‌عنوان حقوق بشر تأکید کنیم. این شامل تضمین دستمزد برابر برای کار برابر، محیط‌های کاری عاری از خشونت و آزار، و دسترسی به خدمات عمومی با کیفیت است. همچنین، دولت‌ها باید کنوانسیون ۱۹۰ سازمان بین‌المللی کار را برای مقابله با خشونت و آزار در محیط کار تصویب و اجرا کنند.

در این روز، نمی‌توان از نقش پررنگ زنان بلوچ در مبارزه برای حقوق انسانی، عدالت و برابری چشم‌پوشی کرد. آنان نه‌تنها بار سنگین تبعیض‌های چندلایه قومی، جنسیتی و اقتصادی را به دوش می‌کشند، بلکه با شجاعت در صف مقدم اعتراضات مسالمت‌آمیز و فعالیت‌های اجتماعی ایستاده‌اند. صدای زنان بلوچ، برمش (پژواک )مطالبات عادلانه ملتی است که سال‌ها در حاشیه نگاه‌ داشته شده‌اند. به رسم این روز، بر ضرورت حمایت جهانی از حقوق آنان، به‌ویژه در برابر سرکوب‌های امنیتی و نادیده‌انگاری‌های سیستماتیک، تاکید می‌کنیم.

#برمش_صدای_زنان_بلوچستان

Bramsh-Balochistan woman’s voice

تلاش برای دستیابی به برابری جنسیتی و رفع هر گونه تبعیض و پیشبرد فعالیتها بر بنیاد حقوق بشر سازمان ملل میتوانید از طریق لینک های زیر با بِرَمْش همراه باشید:

وبسایت برمش :
www.Bramsh.org
Instagram:
https://www.instagram.com/bramsh_org
Telegram:
https://t.me/bramshbalochistan